Vincent van Gogh, Caféterras bij nacht (Place du Forum), circa 16 september 1888

Nachtschilderij

Van Gogh wil al een tijd lang een nachtschilderij maken. En dan niet een op de conventionele manier, in zwarte en grijze tonen, maar juist met een veelheid van kleuren. Al net zo onconventioneel is dat hij dit door een gaslantaarn verlichte caféterras in Arles ter plekke en in het donker schildert, omdat kleuren zich overdag anders voordoen dan ’s nachts.

Krachtig contrast

Wat het meest in het oog springt, is het krachtige contrast tussen de warme gele, groene en oranje kleuren onder de luifel en het diepe blauw van de sterrenhemel, dat nog wordt versterkt door het donkerblauw van de huizen op de achtergrond. Van Gogh is tevreden over het effect: ‘Ik geloof dat het overvloedige gaslicht, dat immers geel en oranje is, het blauw sterker doet uitkomen.’

Sterrenconstellatie

Aan zijn zus Wil schrijft hij: ‘Ik heb er enorm plezier in ’s nachts ter plekke te schilderen.’ Dat hij goed kijkt, blijkt ook uit later sterrenkundig onderzoek. Hij heeft de sterrenconstellatie precies geschilderd zoals die er in de nacht van 16 of 17 september 1888 uitzag.