Portret van Annie Zernike | Jan Mankes | 1918

Grote liefde

Is het prettiger het profiel van je geliefde te schilderen in plaats van haar recht aan te kijken? Jan Mankes bouwde dit liefdesportret van zijn vrouw Annie op met verdunde laagjes olieverf, glacis genoemd. Je voelt bijna de gladde, roomwitte huid, die heel naturel afsteekt tegen het donkerbruine haar. In de overgangsgebieden – aan de slaap en in de nek – groeit vertederend donshaar. Van de kam die Annies weelderige haardos bijeenhoudt, zien we alleen een subtiel glimlichtje.

Mankes schilderde het portret van zijn grote liefde Annie Zernike in 1918, het jaar dat hun enige kind Beint geboren werd en zij promoveerde als theologe. Drie jaar eerder schreef de schilder bijna extatisch aan zijn mecenas Pauwels over zijn geliefde: ”Het wonder is gekomen. Zo ineens en zo plotseling dat ik het zelf nog niet bevatten kan. Ik ben verloofd. Mijn meisje is de dominee van Bovenknijpe en heet Annie Zernike. Je zult haar leren kennen en dan zul je weten wat voor een groots en heerlijks dat voor mij betekent”.

Autobiografie

In haar autobiografie schreef Annie over Jan: “Hij kwam al geruime tijd geregeld bij me in de kerk. Door zijn uiterlijk, zo verschillend van de boerenzonen uit de streek, was hij me dadelijk opgevallen. Mijn kosteres, die haarfijn alles van iedereen wist, kon me alleen maar vertellen dat hij sinds enige jaren in Benedenknijpe woonde en zo wat schilderen moest. Maar wat hij maakte wist zij niet, ze dacht niet veel bijzonders”. Annie raakte geïntrigeerd maar negeerde hem aanvankelijk. Misschien wat eenzaam als stadse intellectueel, in een gemeenschap met arme boeren en Friese predikanten, ging zij uiteindelijk in op zijn avances.