De Leidse sphaera is een model van het zonnestelsel aangedreven door een uurwerk, dat laat zien hoe de planeten om de zon draaien. Het is dus een heliocentrische (Helios = zon) voorstelling van de kosmos, en het volgt daarin de ideeen van de Poolse geleerde Nicolaus Copernicus. Deze publiceerde in 1543 de theorie dat niet de aarde - zoals toen algemeen werd aangenomen - maar de zon het centrale hemellichaam was waar de planeten omheen draaiden.