Titia Bergsma: eerste westerse vrouw in Japan

De in 1786 in Leeuwarden geboren Titia Bergsma is de eerste westerse vrouw die Japan bezocht. Haar portret staat inmiddels afgebeeld op miljoenen Japanse prenten en voorwerpen, zoals op deze negentiende-eeuwse vaas. Nog steeds wordt ze veel afgebeeld en is ze een echte souvenirdecoratie geworden voor de Japanse markt. De aanwezigheid van Titia zorgde (destijds) in Japan voor de nodige ophef. Haar man, Jan Cock Blomhoff werd in 1817 aangesteld als opperhoofd van het eilandje Dehisma, een aangelegd eilandje bij Nagasaki van waaruit Nederland als enige westerse land handel dreef met Japan. Als westerse vrouw was Titia eigenlijk niet welkom in Japan. Enigszins eigenwijs besluit Jan zijn gezin toch mee te nemen, dit tot ongenoegen van de lokale Japanse bevelhebbers. Titia en haar kind mogen dan ook niet blijven. Noodgedwongen zet Jan zijn vrouw en zoon in december 1817 op een schip terug naar Nederland. Hij ziet zijn vrouw nooit meer terug. Dit jaar precies 200 jaar geleden sterft Titia, naar verluidt van verdriet.

Bijzondere verschijning in Japan Deze vaas waarop Titia is afgebeeld werd in 1933 gekocht door Nanne Ottema, oprichter van het Princessehof. Titia is te zien gekleed in een lange, wijde rok en getailleerde jas met lange mouwen. Op haar hoofd draagt ze een bonnet. Ook Titia’s man Jan Cock Blomhoff is afgebeeld, met hoed en baard. Titia’s verschijning baarde veel opzien in Japan. Haar krullende haar, iets dat nauwelijks voorkomt in Japan, en haar sierraadkeuze zijn vaak terug te vinden op prenten en voorwerpen met haar beeltenis. Ook haar man Jan is afgebeeld in een stijl die de Japanners als typisch Europees beschouwen: met ronde ogen, een grote neus en gezichtsbeharing. Opvallend is dat de echtgenoot van Titia twee keer staat afgebeeld op deze vaas, in verschillende formaten. Eenmaal met een parasol of paraplu en eenmaal met een hondenriem in zijn hand. Zoon Johannes staat verlegen verborgen achter moeders wijde rok.